Een litteken na een operatie is meestal onvermijdelijk. Dit komt doordat het lichaam littekenweefsel gaat aanmaken om de huid te herstellen. Een litteken na een operatie kan groot en ontsierend zijn. Ook kan het klachten geven. Maar hoe groot en zichtbaar het litteken wordt? Daarop heb je wel degelijk invloed. Een goede verzorging is cruciaal voor een zo mooi mogelijk herstel.
Een operatie is een ‘invasieve ingreep’. Dat is de medische manier om te zeggen dat er wordt ingegrepen in het lichaam, vaak via snijden of prikken van de huid en onderliggende weefsels. Je lichaam reageert hierop door littekenweefsel te ontwikkelen. Dit beschermt je huid tegen verder vochtverlies, en jou tegen bacteriën en infecties.
Dit geldt voor vrijwel alle operaties, of het nu om een lichte polsoperatie of zware openhartoperatie gaat. Ook bij cosmetische ingrepen, zonder medische redenen, kunnen littekens ontstaan. Hoe hard de arts ook zijn best doet om een litteken te voorkomen of zo mooi mogelijk weg te werken, bij een huidbeschadiging maakt je huid littekenweefsel aan om de huid te herstellen. Op de plek van de wond verliest je huid veel vocht. Daardoor kan er een rood, verdikt litteken ontstaan met littekenklachten als pijn en jeuk.
Soms raakt het genezingsproces uit balans en blijft je lichaam overmatig littekenweefsel aanmaken. Dan ontstaat een afwijkend litteken: hypertrofisch (verdikt) of keloïd (groeit buiten de oorspronkelijke wondranden). Die zijn vaak (fel)rood van kleur, en extra zichtbaar/ontsierend. Gemiddeld wordt 50% van alle littekens na een operatie een hypertrofisch litteken. Hoe groter de operatiewond, hoe groter de kans hierop.
Vanwege de kans op een extra zichtbaar litteken, is het belangrijk zo snel mogelijk met goede verzorging te beginnen. Zo maak je dat risico kleiner én herstelt je huid zo mooi mogelijk na de operatie.
Het goede nieuws is dat je zelf (enige) invloed hebt op hoe je litteken na een operatie herstelt. Een litteken vormt zich in de eerste weken na de operatie, maar is vaak pas na 1,5 tot 2 jaar na het ontstaan definitief. Dat geeft je dus veel tijd voor een goede verzorging.
En wat is een goede verzorging van je litteken dan? Het belangrijkste is: zorgen dat je littekenhuid een goede vochtbalans houdt. De huidbarrière is verstoord, waardoor de huid op die plek sneller uitdroogt en ondersteuning nodig heeft. Siliconentherapie is wereldwijd de meest gebruikte littekenbehandeling door artsen en andere professionals.
Internationale richtlijnen bevelen siliconentherapie aan als eerste keus bij de behandeling en preventie van afwijkende littekens, zoals hypertrofische littekens en keloïden. Siliconentherapie staat bekend om het goede effect op de vochthuishouding van de huid. Door de beschermende laag die de medische siliconen op het litteken vormt, wordt het vochtverlies sterk verminderd. Hierdoor wordt de aanmaak van littekenweefsel geremd en herstelt het litteken sneller, mooier en beter met minder littekenklachten. Siliconentherapie is met name effectief in vroege stadia van littekenvorming. Je kunt siliconentherapie op twee manieren inzetten:
Belangrijk: wacht tot de wond helemaal gesloten is, eventuele hechtingen zijn verwijderd en korstjes weg zijn. Start daarna pas met behandelen.
Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van siliconentherapie. Die studies tonen aan dat siliconen:
Ook naar de siliconenpleisters van Scarban is onderzoek gedaan onder 224 patiënten. Dit onderzoek toonde een significante vermindering aan van zichtbaarheid van en beperking door littekens na een operatie.
Siliconentherapie is dan ook de meest gebruikte behandeling om littekens te helpen voorkomen én te verbeteren.
De werking is wetenschappelijk bewezen
Verlicht klachten zoals jeuk en pijn
Meest gebruikt door professionals
Behalve siliconentherapie kun je méér doen om je litteken goed te verzorgen. Blijf bijvoorbeeld uit de zon, om (extra) verkleuring tegen te gaan.
Daarnaast is het goed (zodra de wond volledig gesloten is) om je litteken soepeler te maken. Dit doe je door voorzichtig te masseren. Dit bevordert de doorbloeding, helpt tegen je klachten en kan helpen om het litteken minder zichtbaar te maken.
Wanneer je kunt beginnen met littekenmassage verschilt per type operatie. Vraag dit altijd na bij je arts. Ook de techniek van masseren is belangrijk. Doe dit altijd voorzichtig en zonder te veel druk uit te oefenen.
