Kun je een keloïd litteken verwijderen of behandelen? Ontdek wat mogelijk is

Niemand zit op een litteken te wachten. Maar een keloïd litteken is extra vervelend. Het geeft flink wat klachten en kan er ontsierend uitzien. Niet verwonderlijk dat je je afvraagt of je een keloïd litteken kunt verwijderen. Maar is dit zomaar mogelijk en wat zijn alternatieven? Daarover vertellen we je meer.

Tip: wil je meer weten over jouw litteken en hoe je deze het beste kunt behandelen? Download dan de gratis littekengids.

Snel naar:

• Wat is een keloïd?
• Kenmerken van een keloïd litteken
• Een keloïd litteken verwijderen, is dat mogelijk?
• Een litteken behandelen in plaats van verwijderen, hoe werkt dat?
• Meer weten over keloïden?

Wat is een keloïd?

Een keloïd (meervoud keloïden) is een stug en verheven litteken dat buiten de grenzen groeit van de oorspronkelijke verwonding, en ook lange tijd blijft doorgroeien (woekeren). Je huid maakt dan overmatig littekenweefsel aan. Een keloïd litteken staat ook wel bekend als abnormaal littekenweefsel of ‘wild vlees litteken’.

Bij een keloïd litteken spreken we van een afwijkend litteken. Dat betekent dat dit type litteken zich op een andere manier ontwikkelt dan een normaal litteken. Naast een keloïd zijn ook hypertrofische littekens en atrofische littekens, vormen van afwijkende littekens.

Een keloïd litteken kan bij elke vorm van huidbeschadiging ontstaan. Zoals bij een operatiewond, brandwond, vaccinatie, na het zetten van een tatoeage of een piercing (dus aan het oor/helix) en na een keizersnede.

Zelfs bij slechts een hele kleine huidbeschadiging die je zelfs nauwelijks heb opgemerkt, kan een keloïd litteken ontstaan. Denk aan sneetjes, insectenbeten of piercings. Keloïden op het borstbeen zijn hier een voorbeeld van. Ook komt een keloïd litteken vaker voor bij mensen met een donkere huidskleur.

Kenmerken van een keloïd litteken

Een keloïd litteken:

• Is verdikt
• Blijft doorgroeien in de gezonde huid (woekeren)
• Is vaak donker en paars van kleur
• Geeft vervelende klachten zoals jeuk, pijn en het trekken van de huid
• Zorgt soms voor mobiliteitsproblemen wanneer het zich op beweeglijke plekken op je lichaam bevindt. Zoals je elleboog, handen en andere gewichten.

Ook kan een keloïd litteken direct ontstaan nadat je wond gesloten is. Maar soms ontstaat het pas na verloop van tijd. En een keloïd wordt zelden vanzelf weer normaal. Behandeling is dus noodzakelijk.

Risicofactoren bij het ontstaan van een keloïd litteken

Een aantal omstandigheden of risicofactoren, kunnen er toe leiden dat bij jou de kans op het ontstaan van een keloïd litteken of een ander soort afwijkend litteken groter is. Het is beter om uit voorzorg je litteken te behandelen wanneer je één van deze risicofactoren bij jezelf herkent.

• De ernst en oorzaak van de verwonding: Hoe dieper en groter de wond, hoe groter de kans op een afwijkend litteken.
• De wond loopt niet gelijk met de huidlijnen: Een wond door een ongeluk loopt vaak tegen de huidrichting in. Dit in tegenstelling tot een operatiewond. Een litteken dat niet gelijk loopt aan de bestaande huidlijnen wordt eerder afwijkend. Een medisch specialist probeert daarom altijd een operatiewond in een lijn met de huid te maken. Dit om de kans op afwijkende littekens te verkleinen.
• Snelheid wondgenezing: Wonden met een vertraagde genezing die na 2 á 3 weken nog niet dicht zijn, hebben een verhoogd risico uit te groeien tot een afwijkend litteken.
• De plek van je litteken: Plekken op je lichaam waar spanning op het litteken staat, geven een verhoogd risico uit te groeien tot een afwijkend litteken. Bijvoorbeeld bij gewrichten.
• Huidskleur: Mensen met een donkere huid en mensen met rood haar in combinatie met een (heel) lichte huidskleur lopen een groter risico op een afwijkend litteken.
• Erfelijkheid: Genetische factoren spelen een rol bij het ontwikkelen van een afwijkend litteken. Wanneer een familielid in het verleden een afwijkend litteken heeft gehad, is de kans groter dat jij bij het ontstaan van een wond ook een afwijkend litteken krijgt.
• Leeftijd: Op jonge leeftijd heb je meer kans op een afwijkend litteken. De jongere huid geneest weliswaar sneller, maar groeit ook harder. Een kind heeft daardoor meer kans op een afwijkend litteken dan een volwassene.

Wil jij weten of je een grotere kans hebt op het ontstaan van een keloïd litteken? Lees dan meer op onze webpagina: risico’s op een afwijkend litteken

Lees meer over de behandeling van keloïd littekens op onze keloïd pagina.

Een keloïd litteken verwijderen, is dat mogelijk?

Er zijn methoden om een keloïd litteken te laten verwijderen. Maar volledige verwijdering van dit litteken is lastig. En het risico op een terugkerend keloïd blijft aanwezig.

Daarom kun je beter spreken over het behandelen van een keloid litteken. Behandelingen helpen om de grootte en zichtbaarheid van het litteken te verminderen. In de medische wereld maken ze daarbij onderscheid in invasieve en niet-invasieve behandelingen. We nemen je mee in een aantal invasieve en niet-invasieve behandelmethoden.

Invasieve behandelmethoden

Een invasieve behandeling wil zeggen dat er een medische ingreep plaatsvindt in het lichaam zelf. Bijvoorbeeld door er in te snijden.

Stikstofbehandeling / Cryotherapie

Bij stikstofbehandelingen worden keloïd littekens van binnenuit bevroren. De medische naam is cryotherapie. Het is een bekende methode die vooral veel bij wratten wordt toegepast.

Tijdens deze ingreep wordt het keloïd verdoofd, waarna een holle naald door het litteken wordt gestoken. Het is de bedoeling dat het keloïd daarmee afvlakt. Het nadeel hiervan is wel dat het resterende keloïd wat roder kan worden.

Wegsnijden van het litteken

Een keloïd litteken kun je weghalen door het tijdens een operatie weg te snijden. Na het wegsnijden wordt de wond gesloten met hechtingen.

Toch wordt er zelden gekozen voor deze operatie. Bij de behandeling ontstaat er namelijk een kans dat het nieuw ontstane litteken zelfs groter wordt dan het originele litteken. Een litteken wegsnijden is een methode die ook wel eens in combinatie met cryotherapie wordt toegepast.

Injecties met corticosteroïden (intralesionale TAC (40 mg/ml) injectie)

Bij deze methode kiezen chirurgen ervoor om het litteken in te spuiten met een kleine hoeveelheid corticosteroïden. De injectievloeistof wordt direct in het keloïdweefsel toegediend. Dit kan een pijnlijke behandeling zijn en om de pijn wat te verzachten wordt de corticosteroïd vaak verdund in een verdovingsvloeistof (lidocaïne). Deze behandeling kan uitmonden in een langdurig traject. Meerdere injecties zijn vaak nodig vóórdat het keloïd kleiner en zachter wordt.

Radiotherapie (bestraling)

Eén van de laatste middelen die een plastisch chirurg inzet bij zeer hardnekkige keloïden, is radiotherapie. Ofwel: bestraling. Bij deze behandeling wordt het keloïd tijdens een poliklinische ingreep kleiner gemaakt (krimpen).

Niet-invasieve behandelmethoden

Hierboven hebben we enkele methoden besproken om een keloïd litteken chirurgisch (deels) te laten verwijderen. Hier zijn risico’s aan verbonden. Je kunt daarom ook proberen om de groei van een litteken zo veel mogelijk af te remmen.

Twee (niet-invasieve) methoden worden wereldwijd erkend in de medische wereld vanwege het sterke wetenschappelijke bewijs voor hun effectiviteit.

Een keloïd litteken behandelen met druktherapie

Druktherapie wordt vaak voorgeschreven na brandwonden of operaties waarbij grote littekens ontstaan. Vaak worden dit hypertrofische of keloïde littekens.

Het is een intensieve en langdurige behandeling, waarbij drukverbanden of elastische kledingstukken worden ingezet. Druktherapie oefent constante druk uit op littekenweefsel, waardoor de bloedtoevoer wordt verminderd en de aanmaak van collageen onder controle blijft. Dit helpt om collageenvezels gelijkmatiger te ordenen, wat zorgt voor een platter en soepeler litteken.

Soms wordt druktherapie gecombineerd met siliconenpleisters.

Een keloïd litteken behandelen met siliconenpleisters

Een siliconenpleister plak je op je litteken. Door het litteken te bedekken met een siliconenpleister wordt het vochtverlies van je litteken genormaliseerd tot vrijwel hetzelfde niveau als de omliggende huid. Dit verbetert de hydratatie en herstelt de vochtbalans. In reactie daarop wordt het litteken soepeler, vlakker, minder rood en rustiger. Eventuele jeuk of irritatie van het litteken wordt verzacht of zelfs weggenomen.

Er wordt daarbij niet gesneden in de huid en het litteken wordt ook niet op een andere manier binnengedrongen.

De focus ligt bij siliconenpleisters dus niet op het verwijderen, maar het voorkomen of behandelen van je keloïd litteken, waarbij het uitgangspunt is dat een keloïd litteken voorkomen altijd beter is dan behandelen. Daarom is het van belang om na wondsluiting meteen te beginnen met siliconenpleisters. Het is een logische vervolgstap om te nemen nadat de wond is gesloten.

Siliconenpleisters zijn een eenvoudige behandelmethode die je zelf thuis kunt toepassen. Ook in ziekenhuizen en andere behandelcentra worden siliconenpleisters vaak gebruikt voor de behandeling van littekens.

Het is bovendien een methode waarvan de werking is aangetoond via wetenschappelijke onderzoeken en individuele casestudies.

Een studie uitgevoerd in het VU Medisch Centrum in Amsterdam onderzocht 19 patiënten met keloïd littekens. Bij hen werd de behandeling met siliconenpleisters een lange periode gevolgd. De resultaten lieten zien dat de kleur, dikte en elasticiteit (soepelheid) van de littekens aantoonbaar (significant) verbeterden.

Siliconenpleisters voor keloïden kunnen ook in combinatie met injecties met corticosteroïden (intralesionale TAC (40 mg/ml) injectie) worden ingezet. Deze methode bespraken we al in een eerdere paragraaf.

Samenvattend

In dit artikel hebben we verschillende manieren besproken waarop je een keloïd litteken kunt behandelen. Hoewel het volledig verwijderen van een keloïd vaak lastig is, zijn er diverse behandelmethoden die de omvang en zichtbaarheid kunnen verminderen.

Zowel invasieve behandelingen als niet-invasieve methoden bieden mogelijkheden voor verbetering.

Het is belangrijk om vroeg te beginnen met behandeling om verdere complicaties te voorkomen en je litteken zo goed mogelijk te verzorgen.

Wil je meer weten over de juiste behandeling voor jouw situatie? Bespreek dit dan met je medisch specialist of met je huisarts.

Meer weten over keloïd littekens? Bekijk dan onze Keloïd litteken pagina.

Bronnen

• BAP Medical B.V. (2022). De littekengids: Hulp bij littekens (Versie A5-NL-001). Brochure.
• Littekenspreekuur (2023).(Folder) Maastricht UMC+.
• Westra, I., et al. (2016). Topical silicone sheet application in the treatment of hypertrophic scars and keloids. Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology, 9(10), P 28-35.